Unia Europejska dzisiaj Dzisiaj na terytorium Unii Europejskiej o zasiegu ponad 3 mln km2 mieszka prawie 378,5 mln obywateli, czyli polowa mieszkancow Europy. Od 1 maja 2004 r. laczna powierzchnia krajow czlonkowskich Unii wyniesie 4,2 mln km2, a liczba ludnosci bedzie liczyc ponad 453 mln obywateli, z czego 8,5 % ogolu ludnosci UE stanowic beda Polacy. Dlaczego tak wiele panstw zabiega o przystapienie do Unii Europejskiej? -pytania W Polsce po 1989 roku wrecz priorytetem polskiej racji stanu bylo przystapienie do Unii Europejskiej. Skad u Polakow taka determinacja w dazeniu do czlonkostwa? Co sprawia, ze czlonkostwo w UE jest lub bylo dla wielu panstw glownym celem do osiagniecia? Dlaczego, mimo wielu glosow przeciwnych wstapieniu do Unii Europejskiej, wiekszosc panstw Starego Kontynentu chce nalezec badz nalezy do UE? Jezeli czlonkostwo w UE mialoby negatywny wplyw na jej czlonkow, to czy poszerzanie jej byloby sensowne? Co sklania panstwa do ubiegania sie o przyjecie do wielkiej europejskiej rodziny? Dlaczego tak wiele panstw zabiega o przystapienie do Unii Europejskiej? - odpowiedzi Odpowiedzi na te i podobne pytania nalezy szukac w celach, jakie sobie stawia Unia Europejska: * promowanie harmonijnego rozwoju dzialalnosci gospodarczej, * ciagly i zrownowazony wzrost gospodarczy, * wieksza stabilizacja, * przyspieszenie tempa podnoszenia poziomu zycia, * zaciesnianie zwiazkow miedzy panstwami. Celom tym sluzyc ma otwarcie granic, swobodny przeplyw ludzi, kapitalu, uslug i towarow oraz tworzenie wiezow solidarnosci poprzez wdrazanie wspolnej polityki i instrumentow finansowych. Unia Europejska - szansa na podniesienie konkurencyjnosci Unia Europejska jest potega w handlu i gospodarce. Przypada na nia 23% swiatowej produkcji przemyslowej i jedna piata swiatowego eksportu. Unia ma zatem jedna z najprezniej funkcjonujacych gospodarek na swiecie. Czlonkostwo w UE podnosi wiec konkurencyjnosc nie tylko samej Unii, ale i panstwa-czlonka, co przysparza wymiernych korzysci obu stronom. Dzieki poszerzeniom UE, ktorych do dzisiaj bylo 4 (w 1973 do UE przystapily Dania, Irlandia i Wielka Brytania, w 1981 - Grecja, w 1986 - Hiszpania i Portugalia, w 1995 - Austria, Finlandia i Szwecja), poprawily sie wskazniki gospodarcze zarowno Unii, jak i poszczegolnych panstw, a co za tym idzie polepszyla sie sytuacja samych obywateli. Unia Europejska - szansa na wszechstronna (wielopoziomowa) integracje kontynentu Poszerzanie Unii Europejskiej sprzyja integracji calego kontynentu, z czym wiaze sie jego stabilizacja. latwiejsze jest przeciez wspolne rozwiazywanie wszelkich problemow niz probowanie radzenia sobie z nimi samemu. Do pomocy slabiej rozwinietym krajom (w tym takze Polsce) sluza liczne fundusze strukturalne, ktorych zadaniem jest zniwelowanie roznic miedzy czlonkami. Dofinansowywanie obejmuje m.in. rolnictwo, infrastrukture (drogi, mosty, kanalizacje itp.), ochrone srodowiska (np. oczyszczalnie sciekow, zaklady utylizacji odpadow). Na sama tylko pomoc strukturalna dla Polski w latach 2004-2006 przewidziano w budzecie Unii Europejskiej prawie 14 mld euro. Przyklad Irlandii, Hiszpanii i Portugalii pokazuje, ze unijna pomoc moze zaowocowac znacznym przyspieszeniem wzrostu gospodarczego i dobrobytu. Tysiace kilometrow nowych drog i autostrad w tych krajach, rozwijajace sie dynamicznie miasta i regiony, zmodernizowane zaklady pracy i radzace sobie z konkurencja gospodarstwa rolne sa tego konkretnym dowodem. Naplyw kapitalu i nowoczesnych technologii do Polski przyspieszy wzrost gospodarczy, a tym samym przyczyni sie do poprawy sytuacji materialnej rodzin i obnizenia bezrobocia. Ten sam skutek bedzie mial naplyw znacznych srodkow z funduszy strukturalnych i innych programow pomocowych Unii, zwlaszcza wspierajacych nasza wies. Przystapienie do Unii przyniesie nam wiele korzysci i udogodnien, ktorych nie da sie przeliczyc ani oszacowac. Chodzi m.in. o swobode osiedlania sie, lepsza ochrone konsumentow, wyrownanie standardow w zakresie ochrony zdrowia, edukacji i pracy, wreszcie szeroki udzial w europejskim dziedzictwie kulturalnym. Warunki stawiane kandydatom do czlonkostwa w Unii Czlonkami Unii Europejskiej sa panstwa czlonkowskie i ich obywatele. scislej mowiac panstwa sa czlonkami UE jako organizacji miedzynarodowej, natomiast my, czyli obywatele, jestesmy czlonkami Unii jako Wspolnoty w szerokim tego slowa znaczeniu. Traktat Ustanawiajacy Unie Europejska w artykule 49 stanowi: "kazde panstwo europejskie przestrzegajace zasad wolnosci, demokracji, szanujace fundamentalne prawa czlowieka oraz bedace panstwem prawa moze starac sie o czlonkostwo w Unii Europejskiej". Nowi czlonkowie powinni: * osiagnac stabilna demokracje i praworzadnosc, * dysponowac sprawna gospodarka rynkowa, ktora podola konkurencji wewnatrz Unii, * udowodnic, ze sprostaja zobowiazaniom wynikajacym z czlonkostwa, * dazyc do realizacji politycznych, gospodarczych, spolecznych i monetarnych celow Unii. Proces negocjacji Uklady europejskie - sa to porozumienia zawierane od 1991 roku miedzy Wspolnotami a panstwami Europy srodkowej i Wschodniej, ktore ustanawialy miedzy nimi stowarzyszenie, tzn. strefe wolnego handlu. Miedzynarodowa Konferencja Akcesyjna - w jej ramach toczyly sie negocjacje; stronami sa: kraje Pietnastki i kraj kandydujacy, reprezentowane przez ministrow spraw zagranicznych, ambasadorow panstw czlonkowskich oraz glownych negocjatorow krajow kandydujacych. Role posrednika miedzy stronami pelni Komisja Europejska. Przebieg negocjacji o czlonkostwo w UE: 1) przeglad prawa pod wzgledem zgodnosci z prawem wspolnotowym (tzw. screening) 2) opracowanie stanowisk negocjacyjnych we wszystkich obszarach negocjacyjnych 3) negocjacje na podstawie stanowisk negocjacyjnych - odbywaja sie spotkania ekspertow oraz nastepuje pisemna wymiana informacji; w ich wyniku nastepuje zblizenie stanowisk negocjacyjnych 4) uzgodnienie tresci traktatu akcesyjnego 5) ratyfikacja traktatu akcesyjnego Strefa wolnego handlu Strefa wolnego handlu jest podstawowym etapem integracji ekonomicznej. Polega ona na likwidowaniu wszelkich barier (przede wszystkim cel i oplat o podobnym skutku) w przeplywie towarow pomiedzy panstwami tworzacymi te strefe. Kazde panstwo broni swojego rynku i krajowej produkcji przed towarami z innych panstw, stosujac roznego rodzaju formalnosci i oplaty celne, ktore powoduja, ze towar pochodzacy z zagranicy nie jest juz tak konkurencyjny wzgledem towaru krajowego. Istnieje wiele rodzajow cel: * cla protekcyjne - maja one na celu ogolna ochrone rynku krajowego przed naplywem towarow z zagranicy, * cla prohibicyjne - maja one na celu powstrzymywanie przed nadmiernym naplywem okreslonych rodzajow towarow z zagranicy, * cla reglamentacyjne - maja one na celu regulowanie rozmiarow obrotow zagranicznych poprzez dopuszczanie jednych, a hamowanie przywozu innych rodzajow towarow. Dlatego tez utworzenie strefy wolnego handlu ma na celu zniesienie jakichkolwiek oplat i formalnosci celnych w przeplywie towarow pomiedzy panstwami, ktore zobowiazaly sie taka strefe utworzyc. Jednakze panstwa czlonkowskie strefy wolnego handlu nadal same decyduja o wysokosci oplat celnych na towary naplywajace z panstw trzecich, nienalezacych do tej strefy. Utworzenie strefy wolnego handlu powoduje koniecznosc rozrozniania towarow na te, ktore pochodza z innego panstwa nalezacego do tej strefy oraz na te, ktore pochodza z panstwa spoza strefy. W odniesieniu do integracji europejskiej, zasady obowiazujace strefe wolnego handlu pomiedzy panstwami czlonkowskimi (wowczas szescioma) zaczely obowiazywac w momencie wejscia w zycie Traktatu o Utworzeniu Europejskiej Wspolnoty Gospodarczej (1958 r.). PRZYKlAD: jezeli firma francuska zamierza sprzedawac swoje samochody we Wloszech i Niemczech, to zwolniona jest ona z cel i oplat celnych przy wwozeniu tych samochodow na terytoria tych panstw. Unia celna Unia celna jest, po strefie wolnego handlu, kolejnym etapem integracji gospodarczej. W tym przypadku takze obowiazuje zakaz stosowania cel i oplat celnych w handlu pomiedzy panstwami czlonkowskimi, ale dodatkowo ujednolicone jest prawo celne i systemy celne panstw tworzacych taka unie celna. Zatem stawki i oplaty celne na towary pochodzace spoza Unii sa takie same we wszystkich panstwach UE. Nie ma zatem znaczenia, w ktorym panstwie towar przekracza granice zewnetrzna unii celnej, bowiem zawsze zostana pobrane cla i oplaty celne w tej samej wysokosci na ten sam rodzaj towaru. Jezeli jakis towar jest swobodnie przewozony z jednego panstwa do drugiego, nie trzeba stosowac zadnej kontroli, bowiem jest to towar wyprodukowany w jednym z krajow czlonkowskich lub towar spoza obszaru unii celnej, za ktory w jakims z panstw zostalo juz pobrane clo. Unia celna zostala urzeczywistniona w Unii Europejskiej w 1968 r. Wspolny rynek Kolejnym etapem integracji gospodarczej, nastepujacym po unii celnej, jest tzw. wspolny rynek. Charakteryzuje sie on tym, ze panstwa uczestniczace w procesie integracji (chodzi tu oczywiscie o panstwa czlonkowskie Unii Europejskiej) zezwalaja nie tylko na swobodny przeplyw towarow na swoich terytoriach, ale ponadto zobowiazane sa do zapewnienia swobodnego przeplywu czynnikow produkcji, czyli sily roboczej, uslug i kapitalu. Celem wspolnego rynku jest dazenie do zniesienia wszelkich przeszkod w handlu, utrudniajacych polaczenie poszczegolnych rynkow krajowych w jeden rynek europejski pomiedzy panstwami czlonkowskimi. Ma on posiadac takie cechy jak kazdy rynek krajowy, tzn. powinien byc pozbawiony jakichkolwiek barier w handlu. Przepisy o utworzeniu wspolnego rynku we Wspolnotach Europejskich znalazly sie w Traktacie o Utworzeniu Europejskiej Wspolnoty Gospodarczej z 1957 r. Idea wspolnego rynku realizowana byla od poczatku istnienia Wspolnot Europejskich. Zakladano, ze tworzenie takiego rynku bedzie trwalo kilkanascie lat. Unia gospodarczo-walutowa Kolejnym etapem miedzynarodowej integracji gospodarczej jest unia gospodarczo-walutowa. Charakteryzuje sie ona tym, ze panstwa tworzace taka unie decyduja sie na scislejsza wspolprace gospodarcza pomiedzy soba poprzez zastapienie swoich walut krajowych (np. niemieckich marek, belgijskich frankow, wloskich lirow) jedna wspolna waluta. Wprowadzenie jednolitej waluty w 12 panstwach czlonkowskich Unii Europejskiej ma na celu zapewnienie jeszcze lepszego funkcjonowania jednolitego rynku. Poslugiwanie sie jedna waluta upraszcza i ulatwia handel, gdyz znikaja koszty wymiany walut, a rozliczenia pomiedzy kontrahentami z roznych panstw czlonkowskich staja sie prostsze i bardziej przejrzyste. Powoduje to rozwoj handlu, a w konsekwencji wzrost gospodarczy i powstawanie nowych miejsc pracy. Wspolna waluta zapewnia takze wieksza stabilnosc cen, a takze zobowiazuje panstwa czlonkowskie do prowadzenia wspolnej polityki monetarnej na terytorium calej Unii. Unia gospodarczo-walutowa narzuca takze obowiazek scislego przestrzegania dyscypliny budzetowej (przed nadmiernymi wydatkami) w kazdym z panstw czlonkowskich. Musisz jednak pamietac, ze uczestnictwa w unii walutowej odmowily: Wielka Brytania oraz Dania, zachowujac swoje wlasne waluty. W unii walutowej nie uczestniczy takze Szwecja, dlatego tez, jadac do tych krajow, bedziesz musial nadal placic angielskimi funtami i dunskimi lub szwedzkimi koronami.